piątek, 22 lutego 2013

Prace o charakterze teoretycznym


Co mają czynić autorzy prac o charakterze teoretycznym, zwanych również pracami studyjnymi? Ich sytuacja tylko z pozoru wydaje się być łatwiejsza, szczególnie w tych przypadkach, kiedy jako metody badań wymienia się analizę, syntezę itp.
A przecież – zgodnie z powszechnie akceptowaną definicją metody badawczej, traktując metodę badań jako zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego – trudno byłoby za pomocą li tylko analizy czy też samej syntezy rozwiązać dany problem badawczy. Wynika to z faktu, że nawet nasz umysł wykonuje prawie jednocześnie operacje myślowe analizy i syntezy.

Ewentualnie możemy podejmować takie próby, jednocześnie wykorzystując analizę i syntezę (tak przecież pracuje nasz umysł), a nie oddzielnie każdą z nich. Jeśli przyjąć to założenie, to trudno analizę nazwać metodą badań, podobnie jak syntezę. Są to raczej techniki pracy umysłowej (elementy technologii myślenia), które wykorzystane w odpowiedni sposób, z zastosowaniem odpowiednich narzędzi badawczych, mogą się składać na określoną metodę badań stosowaną na potrzeby prac dyplomowych o charakterze teoretycznym.
W związku z powyższym autorzy tych prac, opisując zastosowaną przez siebie metodę badań, powinni przedstawiać to w sposób opisowy, a nie – jak się czasami zdarza – wymieniać od myślnika metody: analizy, syntezy itp.
Warto jednak przy tym pamiętać, że natura wyposażyła nas w tak doskonałe narzędzie, które – dysponując określonym kwantum wiedzy i sprawnym, adekwatnym do potrzeb programem operacyjnym, zwanym również technologią intelektu[1] – potrafi podpowiedzieć nam, jaką metodę badawczą wykorzystać, aby na odpowiednim poziomie opracować pracę kwalifikacyjną o charakterze teoretycznym, studyjnym. Inna sprawa, czy potrafimy ten sposób naszego podejścia do problemu opisać słowami i przełożyć na działania praktyczne, które można by nazwać metodą. Niektóre treści zawarte w tabeli 1. mogą inspirować do poszukiwania i wykorzystania odpowiedniej metody badań przez autorów prac dyplomowych o charakterze teoretycznym*.
Warto również zauważyć, że realizując badania według procedur przedstawionych w tabeli 1. niejako automatycznie kształtujemy swoją technologię intelektu, swój umysłowy program operacyjny, który może się okazać przydatny w różnych sytuacjach, nie tylko na potrzeby pracy magisterskiej.
Podsumowując godzi się przypomnieć, że różnica między rezultatami poznawczymi nauki a zdrowym rozsądkiem, polegająca na tym, że pierwsze uzyskuje się metodą naukową, bynajmniej nie gwarantuje prawdziwości wyników badań naukowych. Natomiast implikuje ona, że przesłanki, na których się opierają wnioski z badań, spełniają kryteria takie, że znaczny procent wniosków opartych na przesłankach o podobnej strukturze pozostaje w zgodzie z dodatkowymi danymi faktycznymi – jeżeli się je uzyska. Tymczasem przekonania zdroworozsądkowe przyjmuje się zwykle bez krytycznej oceny dostępnych przesłanek.


[1] Zob. M. Marody, Technologie intelektu, Warszawa 1987.
* Zainteresowanych odsyłamy również do: Z. Chojnacki, Metody i techniki badań pedagogicznych, Warszawa 2000. Praca studyjna IH AON.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz