Zasady pisania Bibliografii w pracach psychologicznych

Źródło: Wskazówki dla autorów podręcznika: Strelau, J. (red.).(2000). Psychologia. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

 
[Pod tytułem umieszczono wyjaśnienie: „Wskazówki redakcyjne dla autorów trzytomowego Podręcznika Psychologii, w większości zbieżne z wskazówkami APA (obowiązują w większości obecnych polskich wydawnictw psychologicznych)”
Oryginalny podtytuł cytowanego fragmentu Wskazówek... brzmi: Wskazówki bibliograficzne]

„Pozycje bibliograficzne muszą być pełne, pisane z dokładnie przestrzeganą kolejnością poszczególnych składników, z jednolitą interpunkcją, z uwzględnieniem stylu czcionki (normalna i kursywa) i liter (duże i małe). Dla przejrzystości bibliografię piszemy wysuniętym akapitem, tak jak podano w przykładach. 

Kolejność zapisu bibliograficznego jest następująca:
(1) Autor(zy) - wszyscy, niezależnie od ich liczby,
(2) rok wydania,
(3) tytuł książki, rozdziału, artykułu, pracy dyplomowej (dysertacji), referatu lub raportu,
(4a) w przypadku książki: miejsce wydania i wydawca,
(4b) w przypadku rozdziału: redaktor(zy), tytuł książki, strony, miejsce wydania i wydawca,
(4c) w przypadku artykułu: tytuł czasopisma, tom (vol.) i strony,
(4d) w przypadku pracy dyplomowej (dysertacji): wydział (instytut), uczelnia (instytucja) i miejscowość,
(4e) w przypadku referatu: oryginalna nazwa konferencji (kongresu itp) i miejscowość,
(4f) w przypadku raportu: rodzaj i numer grantu, miejscowość, uczelnia (instytucja) i wydział (instytut).

Kursywą piszemy wyłącznie: tytuł książki, także książki w której znajduje się odpowiedni rozdział, tytuł czasopisma i jego tom (vol.), tytuł referatu, tytuł pracy dyplomowej (dysertacji), a także tytuł raportu.
Niżej podano w miarę wyczerpującą listę przykładów zapisu poszczególnych pozycji bibiograficznych, z uwzględnieniem wymaganej interpunkcji, stylu czcionki (normalna - kursywa) i liter (duże - małe).

Pisanie bibliografii w pracach psychologicznych jest kluczowym elementem procesu tworzenia tekstów naukowych. Bibliografia, jako wykaz źródeł, z których autor korzystał podczas przygotowywania swojej pracy, stanowi fundament, na którym opiera się cała argumentacja i prezentowane wnioski. Prawidłowe sporządzenie bibliografii jest nie tylko kwestią formalną, ale również etyczną, ponieważ w sposób przejrzysty i uczciwy pokazuje, jakie prace, teorie i badania wpłynęły na kształtowanie się idei prezentowanych w danym tekście. W dziedzinie psychologii, gdzie badania empiryczne oraz teoretyczne stanowią podstawę wiedzy, właściwe zacytowanie źródeł jest nieodzownym elementem każdego rzetelnego opracowania naukowego.

Podstawową zasadą przy sporządzaniu bibliografii w pracach psychologicznych jest konsekwentne stosowanie przyjętego stylu cytowania. W psychologii najczęściej wykorzystywanym stylem jest styl APA (American Psychological Association), który jest standardem w publikacjach naukowych z zakresu nauk społecznych, w tym psychologii. Styl APA ma swoje ściśle określone zasady, które dotyczą nie tylko sposobu zapisu źródeł w bibliografii, ale również sposobu cytowania w tekście, formatowania dokumentów oraz organizacji całego tekstu naukowego. Przyjęcie jednego stylu cytowania, takiego jak APA, umożliwia utrzymanie spójności i przejrzystości w prezentacji źródeł, co ułatwia czytelnikom śledzenie, w jaki sposób dane informacje zostały opracowane na podstawie wcześniejszych badań i literatury.

W stylu APA bibliografia, czyli wykaz źródeł na końcu pracy, jest zatytułowana „References”. Każdy wpis w bibliografii powinien zawierać pełne dane bibliograficzne źródła, co obejmuje nazwiska autorów, rok publikacji, tytuł pracy, tytuł czasopisma lub książki, numery stron, a w przypadku artykułów internetowych również adres URL lub DOI. Dane te muszą być zapisane w ściśle określony sposób, aby spełniały standardy APA. Na przykład, przy cytowaniu książki w bibliografii w stylu APA należy podać: nazwisko autora, inicjały imienia, rok wydania w nawiasach, tytuł książki kursywą, numer wydania, jeśli jest istotny, oraz nazwę wydawnictwa. Przykład zapisu książki w bibliografii wyglądałby następująco: „Smith, J. (2020). Psychological theories of development. Oxford University Press.”

W przypadku artykułów z czasopism naukowych, wpis w bibliografii powinien zawierać nazwisko autora, inicjały imienia, rok publikacji, tytuł artykułu, tytuł czasopisma kursywą, numer tomu kursywą, numer zeszytu w nawiasach (jeśli jest dostępny), zakres stron oraz, jeżeli jest to artykuł z dostępem internetowym, DOI lub URL. Na przykład: „Brown, L. A., & Green, M. (2019). The role of cognition in emotional regulation. Journal of Cognitive Psychology, 32(3), 245-260. https://doi.org/10.1080/12345678.2019.1234567.”

Jeżeli w pracy cytowane są różne rodzaje źródeł, jak na przykład rozdziały z książek, raporty, strony internetowe, czy materiały konferencyjne, każdy z tych typów źródeł wymaga innego formatu w bibliografii. Na przykład, cytując rozdział z książki redagowanej przez różnych autorów, należy podać nazwisko autora rozdziału, inicjały imienia, rok publikacji, tytuł rozdziału, inicjały imienia i nazwisko redaktora książki, tytuł książki kursywą, numery stron rozdziału, oraz nazwę wydawnictwa. Przykład takiego zapisu: „Davis, R. (2018). Emotional intelligence in the workplace. In M. Turner (Ed.), Advances in organizational psychology (pp. 112-135). Sage Publications.”

Cytując strony internetowe, szczególnie ważne jest podanie dokładnego adresu URL oraz daty dostępu, jeśli zawartość strony mogła ulec zmianie od momentu jej zacytowania. Zwykle podaje się nazwisko autora lub organizacji, rok publikacji, tytuł strony kursywą, nazwę witryny, a następnie adres URL. Przykład: „American Psychological Association. (2021). APA Style guidelines. Retrieved from https://www.apa.org/style/.”

W przypadku cytowania źródeł elektronicznych, takich jak artykuły z czasopism dostępnych online, szczególnie ważne jest podanie DOI (Digital Object Identifier), który jest unikalnym identyfikatorem cyfrowym danego artykułu. DOI umożliwia bezpośredni dostęp do źródła i jest preferowanym sposobem odniesienia do publikacji internetowych w stylu APA. Jeżeli DOI jest dostępny, powinien być zawsze podany w bibliografii.

Ważnym aspektem przy tworzeniu bibliografii w pracach psychologicznych jest zachowanie odpowiedniej kolejności alfabetycznej wpisów. Wszystkie źródła są uporządkowane alfabetycznie według nazwiska pierwszego autora. W przypadku, gdy cytowane są prace tego samego autora z tego samego roku, należy je odróżnić, dodając litery (a, b, c) po roku publikacji, zarówno w bibliografii, jak i w cytatach w tekście. Na przykład: „Smith, J. (2020a). Psychology and society. Harvard University Press.” oraz „Smith, J. (2020b). Advanced studies in developmental psychology. MIT Press.”

Przy sporządzaniu bibliografii należy również zwrócić uwagę na to, aby każde cytowane źródło było rzeczywiście wykorzystywane w tekście pracy. Innymi słowy, w bibliografii powinny znaleźć się tylko te źródła, które zostały bezpośrednio przywołane i cytowane w pracy. Odwrotnie, każde źródło, które jest przywołane w tekście, musi być umieszczone w bibliografii. Takie podejście zapewnia spójność i przejrzystość pracy oraz umożliwia czytelnikom odnalezienie pełnych informacji na temat cytowanych źródeł.

Cytowanie w tekście, zgodnie ze stylem APA, odbywa się w systemie autor-data. Oznacza to, że za każdym razem, gdy autor odnosi się do jakiegoś źródła, w tekście musi pojawić się nazwisko autora oraz rok publikacji w nawiasach. Na przykład: „Według badań Smitha (2020)…” lub „(Smith, 2020)”. Jeżeli cytowany jest fragment dosłowny, należy również podać numer strony, na której cytat się znajduje, na przykład: „(Smith, 2020, s. 45)”.

Zasady pisania bibliografii w pracach psychologicznych są rygorystyczne i szczegółowe, co odzwierciedla znaczenie dokładności i rzetelności w prezentacji wyników badań naukowych. Każdy błąd w cytowaniu lub wprowadzenie niepełnych informacji bibliograficznych może wpłynąć na wiarygodność pracy i podważyć jej naukową wartość. Dlatego też autorzy prac naukowych w psychologii powinni dokładnie zaznajomić się z zasadami stylu APA i konsekwentnie je stosować, aby zapewnić najwyższy standard swojej pracy.

W kontekście pisania prac naukowych, właściwe zorganizowanie i zaprezentowanie bibliografii ma również znaczenie praktyczne, ponieważ ułatwia innym badaczom odnalezienie i weryfikację źródeł, na których opiera się dana praca. Dobrze przygotowana bibliografia jest nie tylko formalnym wymogiem, ale również świadectwem staranności, rzetelności i profesjonalizmu autora.

Pisanie bibliografii w pracach psychologicznych wymaga skrupulatnego przestrzegania określonych zasad stylu APA, które dotyczą sposobu zapisu i organizacji źródeł. Bibliografia musi być kompletna, dokładna i spójna, a każde źródło cytowane w tekście musi być prawidłowo przywołane w bibliografii. Dbałość o szczegóły w przygotowaniu bibliografii świadczy o etycznym podejściu do pracy naukowej oraz o szacunku dla innych badaczy, których prace stanowiły podstawę własnych badań i refleksji.

Wymogi formalne przy pisaniu pracy dyplomowej

1.1.      Wymagania językowe

Praca powinna być skonstruowana poprawnie w zakresie wymagań językowych, tzn. powinna być napisana:

•    z uwzględnieniem wszystkich norm obowiązujących w języku polskim;

•    samodzielnie, zrozumiałymi zdaniami;

•    z użyciem ścisłej terminologii;

•    zgodnie z zasadami użytkowania języka polskiego zawartymi w Ustawie z dn. 7 października 1999 r. o języku polskim, art. 3, ust.1 (Dz. U. Nr 90 poz. 999).

1.2.      Objętość pracy

Zalecana objętość zasadniczej części pracy dyplomowej (licencjackiej) może wynosić od 50 do 70 stron tekstu formatu A4. Jest ona jednak uzależniona od podjętej tematyki i problematyki w niej zawartej oraz ustaleń promotora z dyplomantem.

1.3.      Wymagania edytorskie

Praca dyplomowa powinna być napisana przy wykorzystaniu oprogramowania umożliwiającego zapisanie jej w pliku o rozszerzeniu kompatybilnym z Microsoft® Word (wersja oprogramowania MS Word® 97 bądź nowsza) z zastosowaniem następujących ograniczeń edytorskich:

•    ustawienia strony: format A4; orientacja pionowa; marginesy lustrzane;

•    odstęp (interlinia) 1,5 wiersza. W tabelach, wykresach, opisach itp. dopuszcza się zastosowanie odstępu pojedynczego;

•    czcionka Times New Roman; wielkość czcionki: tytuły rozdziałów (14p); tytuły podrozdziałów (13p); tekst podstawowy (12p);

•    numeracja stron: dół strony, wyrównanie do środka;

•    kolumny tekstu (akapity) wyjustowane;

•    przypisy dolne, wielkość czcionki 10p - Times New Roman;

•    opis tabel (góra tabeli wyjustowanie do lewej) i rysunków - (dół rysunku wyjustowany do środka);

•    pod każdym rysunkiem i każdą tabelą musi pojawić się odniesienie do źródła pochodzenia materiału (dopuszczalne są trzy formy podpisu:

-        Źródło: opracowanie własne,

-        Źródło: opracowano na podstawie Autor, Tytuł, Wydawnictwo,

Miejsce rok, strona,

-        Źródło: Autor, Tytuł, Wydawnictwo, Miejsce rok, strona;

•    numeracja rysunków i tabel - zaleca się numerację przypisaną do numeru danego rozdziału (np. w rozdziale pierwszym: Rys. 1.1, Rys. 1.2, Tab. 1.1 itd.);

•    numeracja wzorów matematycznych (jeśli występują) - zaleca się numerację przypisaną do numeru danego rozdziału;

•    strona tytułowa, spis treści, streszczenie pracy i oświadczenie autora pracy powinny być drukowane jednostronnie, zaś pozostałe elementy pracy - dwustronnie z zachowaniem ciągłej numeracji stron;

•    praca powinna być wydrukowana w dwóch identycznych egzemplarzach oraz wykonana w wersji elektronicznej na płycie CD w formacie Microsoft® Word (wersja ta powinna być identyczna z ostatecznym wydrukiem pracy, który został oprawiony).

1.4.      Zawartość pracy

Praca dyplomowa powinna zawierać następujące elementy:

•    stronę tytułową według wzoru zawartego w opracowaniu pt. ZASADY REDAGOWANIA I OCENIANIA PRACY DYPLOMOWEJ ORAZ TRYB PRZEPROWADZENIA EGZAMINU DYPLOMOWEGO, obowiązującym w Wydziale Nauk o Bezpieczeństwie;

•    spis treści (zawierający tytuły rozdziałów i tytuły podrozdziałów do jednego poziomu w dół);

•    wprowadzenie;

•    zakończenie i wnioski;

•    wykaz cytowanej literatury z podziałem na pozycje papierowe oraz źródła elektroniczne;

•    spisy rysunków i tabel;

•    załączniki (jeśli występują);

•    streszczenie pracy (w języku polskim i angielskim) ( według wzoru zawartego w opracowaniu pt. ZASADY REDAGOWANIA I OCENIANIA ...);

•    oświadczenie dyplomanta ( według wzoru zawartego w opracowaniu pt. ZASADY REDAGOWANIA I OCENIANIA ...);

•    w przypadku realizacji pracy w trybie zespołowym - określenie wkładu pracy poszczególnych członków zespołu w realizację pracy dyplomowej.

1.5.     Literatura

Zasady tworzenia spisu literatury:

•    nie narzuca się konkretnej notacji odwołań do literatury;

•    poszczególne pozycje w wykazie literatury powinny być podane w kolejności alfabetycznej, niezależnie od przyjętej notacji (wykaz powinien zawierać wszystkie wykorzystane pozycje książkowe, artykuły, referaty itp.);

•    pozycje elektroniczne powinny zostać ujęte w oddzielnym wykazie;

•    wykaz literatury obok pozycji krajowych powinien zawierać pozycje zagraniczne.

Zasady pisania Bibliografii do pracy

Proponujemy, by zasady sporządzania Bibliografii były tożsame z pochodzącymi z tekstu zaleceń dla autorów podręcznika pod redakcją Strelaua (Strelau 2000). Zamieszczamy je w Załączniku 2.
Źródła internetowe proponujemy cytować zgodnie ze standardem Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego (APA).

Zakłada on podanie danych o autorze (jeśli są dostępne), o tytule tekstu, o nazwie czasopisma (jeśli jest to artykuł z czasopisma elektronicznego), informacji o trybie dostępu [on-line], bliższych danych o źródle (np. numer czasopisma elektronicznego), danych o adresie cytowanego źródła [tzw. protokół dostępu – „http://”), danych o dacie uzyskania dokumentu.

Przykład:
Śliwińska, E. (2000). Opis bibliograficzny dokumentów elektronicznych : standardy dla potrzeb cytowania w przypisach. Elektroniczny Biuletyn Informacyjny Bibliotekarzy [on-line], 6 (14), oss.wroc.pl/biuletyn/ebib14/sliwinska.html (uzyskano 6.12.2007).

Pisanie bibliografii w pracy naukowej jest kluczowym elementem, który zapewnia rzetelność i wiarygodność tekstu. Bibliografia to wykaz wszystkich źródeł, z których autor korzystał podczas przygotowywania swojej pracy. Prawidłowe sporządzenie bibliografii nie tylko świadczy o dokładności i sumienności autora, ale także ułatwia czytelnikom zrozumienie, na jakich podstawach opierają się przedstawione argumenty i wyniki. Sporządzając bibliografię, autor musi przestrzegać określonych zasad, które są związane z formatowaniem, porządkowaniem i kompletnością informacji o źródłach.

Przede wszystkim należy wybrać odpowiedni styl cytowania, który będzie stosowany konsekwentnie w całej pracy. W zależności od dziedziny nauki i wymogów instytucji, autorzy mogą korzystać z różnych stylów cytowania, takich jak APA (American Psychological Association), MLA (Modern Language Association), Chicago, Harvard, czy IEEE. Każdy z tych stylów ma swoje unikalne zasady dotyczące formatowania bibliografii i cytowania źródeł w tekście. Wybór odpowiedniego stylu jest kluczowy, ponieważ wpływa na sposób zapisu informacji bibliograficznych, takich jak nazwiska autorów, tytuły, daty publikacji, wydawnictwa oraz lokalizacje publikacji.

W bibliografii każdy wpis powinien zawierać pełne dane bibliograficzne źródła. Typowe elementy, które muszą być uwzględnione, to nazwisko autora (lub autorów), inicjały imion, rok publikacji, tytuł dzieła, tytuł czasopisma lub książki, wydawnictwo, miejsce wydania oraz numery stron w przypadku artykułów. W przypadku źródeł internetowych konieczne jest także podanie pełnego adresu URL oraz, jeśli jest to wymagane, daty dostępu.

Książki są jednym z najczęściej cytowanych źródeł w pracach naukowych. Aby poprawnie zacytować książkę w bibliografii, należy podać nazwisko autora, inicjały jego imienia, rok wydania, tytuł książki kursywą, numer wydania (jeśli nie jest to pierwsze wydanie), nazwę wydawnictwa oraz miejsce wydania. Przykład poprawnego zapisu książki wyglądałby następująco: „Kowalski, J. (2010). Podstawy ekonomii. Wydawnictwo Naukowe PWN.”

W przypadku artykułów z czasopism naukowych, bibliografia powinna zawierać nazwisko autora, inicjały imienia, rok publikacji, tytuł artykułu, tytuł czasopisma kursywą, numer tomu kursywą, numer zeszytu w nawiasach oraz zakres stron. Przykład: „Nowak, A., & Zieliński, B. (2015). Wpływ zmian klimatycznych na gospodarkę. Ekonomia i Środowisko, 28(3), 123-145.”

Jeśli autor cytuje rozdział z książki, której redaktorem jest inna osoba, należy podać nazwisko autora rozdziału, inicjały jego imienia, rok publikacji, tytuł rozdziału, nazwisko redaktora książki, tytuł książki kursywą, numery stron rozdziału oraz nazwę wydawnictwa. Przykład: „Kowalska, M. (2012). Rozwój zrównoważony w polityce regionalnej. W A. Jankowski (Red.), Zrównoważony rozwój miast (s. 75-98). Wydawnictwo Akademickie.”

Cytowanie źródeł internetowych wymaga podania pełnych danych, takich jak autor (jeśli jest znany), data publikacji, tytuł strony lub artykułu kursywą, nazwę witryny oraz adres URL. Należy również podać datę dostępu, zwłaszcza jeśli zawartość strony może ulec zmianie. Przykład: „Ministerstwo Rozwoju. (2021). Strategia zrównoważonego rozwoju. Retrieved from https://www.gov.pl/rozwoj-strategia.”

W przypadku cytowania artykułów z czasopism elektronicznych, które są dostępne online, kluczowe jest podanie DOI (Digital Object Identifier), jeśli jest dostępny. DOI jest unikalnym identyfikatorem cyfrowym, który umożliwia bezpośredni dostęp do artykułu. Przykład zapisu z DOI: „Kwiatkowski, P. (2020). Nowoczesne metody analizy danych. Journal of Data Science, 15(2), 200-215. https://doi.org/10.1080/12345678.2020.1234567.”

Porządek alfabetyczny jest kolejną zasadą, której należy przestrzegać przy sporządzaniu bibliografii. Wszystkie źródła powinny być uporządkowane alfabetycznie według nazwiska pierwszego autora. Jeżeli cytowane są prace tego samego autora z tego samego roku, należy je odróżnić, dodając litery (a, b, c) po roku publikacji, na przykład: „Kowalski, J. (2010a). Ekonomia w praktyce. Wydawnictwo Naukowe PWN.” oraz „Kowalski, J. (2010b). Teorie ekonomiczne. Wydawnictwo Akademickie.”

Każde źródło cytowane w tekście pracy musi znaleźć się w bibliografii, a każde źródło umieszczone w bibliografii musi być rzeczywiście cytowane w tekście. To oznacza, że autor nie powinien umieszczać w bibliografii źródeł, których nie wykorzystał w swojej pracy. Spójność między cytowaniami w tekście a wpisami w bibliografii jest kluczowa dla zachowania integralności pracy naukowej.

W przypadku cytowania źródeł w tekście, zależnie od stylu cytowania, stosuje się różne metody. W stylu APA na przykład cytowanie w tekście odbywa się w systemie autor-data, co oznacza, że przy każdym odniesieniu do źródła należy podać nazwisko autora oraz rok publikacji w nawiasach, na przykład: „(Kowalski, 2010)” lub „Według Kowalskiego (2010)...”. W stylu MLA z kolei podaje się nazwisko autora oraz numer strony, na przykład: „(Kowalski 45)”.

Zasady formatowania bibliografii różnią się w zależności od wybranego stylu, dlatego kluczowe jest, aby przed rozpoczęciem pracy dokładnie zapoznać się z wytycznymi dotyczącymi stylu cytowania, który będzie stosowany. Ważne jest, aby dokładnie sprawdzać wszystkie szczegóły związane z formatowaniem, takie jak interpunkcja, kursywa, kolejność elementów czy sposób zapisu stron i wydawnictw, ponieważ nawet drobne błędy mogą wpłynąć na ocenę pracy i jej wiarygodność.

Prawidłowe sporządzenie bibliografii jest nie tylko formalnym wymogiem, ale również świadectwem rzetelności naukowej autora. Umożliwia to innym badaczom śledzenie źródeł, na których opiera się praca, oraz weryfikację przedstawionych informacji. Bibliografia pełni zatem kluczową rolę w procesie komunikacji naukowej, zapewniając przejrzystość i uczciwość w prezentacji wyników badań.

Bibliografia

Strelau, J. (red.).(2000). Psychologia. Tomy 1-3, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo
Psychologiczne.
Wojciszke, B. [pod pseudonimem Kubuś Puchatek]. (2001). Zróżnicowanie reakcji kobiet
i mężczyzn na zdradę emocjonalną i seksualną. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr hab. Sowy Pszemondrzałej. [Komputeropis instruktażowej pracy magisterskiej]. Warszawa: Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej.

Wymagania redakcyjne przy pisaniu pracy

Ustawienia akapitu i używane czcionki

Praca dyplomowa powinna być napisana dwustronnie na białym papierze formatu A4 (210x297mm) w taki sposób, aby maszynopis był czytelny. Zalecana jest czcionka Times New Roman rozmiar 12 z odstępami między wierszami 1,5, z tekstem dwustronnie wyjustowanym.

 
Każdy rozdział zaczyna się od nowej strony i ma jednopoziomową numerację. Tytuły rozdziałów powinny być pisane wielkimi literami.. Zalecana czcionka dla tytułów rozdziałów - Times New Roman rozmiar 14, czcionka pogrubiona.
Podrozdziały mają dwupoziomową numerację, składającą się z numeru rozdziału i numeru podrozdziału w rozdziale, przedzielonych kropką. Tytuły podrozdziałów powinny być pisane małymi literami. Zalecana czcionka dla tytułów podrozdziałów - Times New Roman rozmiar 12, czcionka pogrubiona.

 
Zalecany jest jeden wiersz odstępu miedzy tytułem rozdziału a tekstem.

 
Numeracja stron

Wszystkie strony maszynopisu winne być objęte ciągłą numeracją stron. Nie należy wpisywać numeru na karcie tytułowej i zadaniowej. Kolejną stronę zawierającą spis treści traktujemy jako stronę nr 3. Liczbę oznaczającą numer strony należy umieszczać na dole strony w jej środkowej części.

 
Marginesy

Na każdej stronie maszynopisu należy zachować jednakowe następujące marginesy. Górny - 2,5 cm Dolny - 2,5 cm Lewy - 3,0 cm
Prawy - 2,0 cm Nagłówek - 1,25 cm Stopka - 1,25 cm
W przypadku dużej objętości pracy może okazać się konieczne zwiększenie lewego marginesu ze względu na oprawę introligatorską.

 
Przypisy

Objaśnienia i uwagi do niektórych fragmentów tekstu należy redagować w formie przypisów. Przypisy umieszcza się na dole strony oddzielając je od tekstu linią ciągłą. Numeracja przypisów może być ciągła w całej pracy lub w obrębie każdego rozdziału. Przypis powinien być napisany czcionką o mniejszym rozmiarze niż tekst pracy. Sugerowana czcionka - Times New Roman rozmiar 10 z odstępami między wierszami 1,0.

 
Przypisy mogą odnosić się do książek, adresów internetowych, artykułów z konferencji i z czasopism, materiałów firmowych, rękopisów i artykułów z gazet. Przypisów związanych z tą samą pozycją może być wiele, a mimo to należy zawsze powtarzać całkowitą informację jej dotyczącą. Jedynie w przypadku, gdy kolejny przypis dotyczy tej samej pozycji, piszemy wyraz: tamże. Przy przypisach stosujemy się do zasady: lepiej więcej przypisów niż mniej. Sposób opisu pozycji, na które wskazuje przypis musi być jednolity w całej pracy.

 
Tabele i rysunki

Każdy rysunek i każda tabela zamieszczone w pracy (wyśrodkowane na stronie) muszą być ponumerowane i podpisane; podpisy powinny być wyśrodkowane. W tekście pracy musi być powołanie na każdy zamieszczony w pracy rysunek i tabelę. Brak powołania oznacza, że rysunek lub tabela jest w pracy niepotrzebna. Rysunek lub tabela powinny być umieszczone w możliwym najbliższym sąsiedztwie pierwszego powołania, ale jeśli jest to niemożliwe, to jest dopuszczalne umieszczenie na stronie poprzedniej lub następnej po pierwszym powołaniu. Nie należy używać zwrotów typu na rysunku poniżej lub w tabeli obok, bo nie wiadomo, gdzie faktycznie będzie umieszczony ten rysunek lub tabela. Przy powołaniu należy podawać odpowiedni numer rysunku lub tabeli. Należy stosować dwucyfrową numerację rysunków według zasady: Rys. N.M., gdzie N- numer rozdziału, M - numer kolejny rysunku w rozdziale, bez względu na to, w którym podrozdziale ten rysunek jest umiejscowiony. Ta sama zasada numeracji i podpisywania dotyczy tabel (Tab. N.M.), z tą różnicą, że tabele są podpisywane na górze. Jeśli rysunek lub tabela są wzięte w całości z literatury, to na końcu podpisu musi być podane skąd. Brak w podpisie powołania na literaturę oznacza, że dyplomant wykonał rysunek lub tabelę samodzielnie.

 


Rys.1.1. Rysunki i podpisy pod rysunkiem wyśrodkowane.

Wzory

Wzory zamieszczane w pracy powinny być ponumerowane (numeracja ciągła w obrębie każdego rozdziału). Do edycji wzorów jest zalecany edytor Microsoft Equation 3.0 lub Math pakietu Open Office.

 
Oprawa pracy i wersja elektroniczna 

Praca dyplomowa powinna być oprawiona w sposób trwały (szyta/klejona). Wskazana jest sztywna okładka w egzemplarzu do biblioteki. Egzemplarz do akt (ten z kartą oceny) składany jest w miękkiej oprawie. Na wewnętrznej stronie tylnej okładki obu egzemplarzy należy wkleić kopertę z płytą CD zawierającą elektroniczną kopię pracy na płycie CD w formacie PDF oraz w jednym z formatów tekstowych: RTF lub open dokument format ODF. Format tekstowy powinien umożliwiać kontrolę pracy dyplomowej przez programy antyplagiatowe. Na płycie umieszcza się ponadto rezultaty takie jak kody źródłowe programów.

Wymagania redakcyjne przy pisaniu pracy dyplomowej lub naukowej są kluczowe, aby zapewnić jej odpowiednią strukturę, czytelność oraz zgodność z akademickimi standardami. Wymagania te obejmują różne aspekty, takie jak formatowanie tekstu, struktura pracy, styl pisania, cytowanie źródeł, oraz kwestie związane z poprawnością językową i merytoryczną. Przestrzeganie tych zasad jest niezbędne, aby praca spełniała standardy uczelni lub instytucji naukowej, a także aby była dobrze odebrana przez recenzentów i czytelników.

Struktura pracy jest jednym z najważniejszych elementów, który musi być ściśle przestrzegany. Prace dyplomowe zazwyczaj składają się z kilku podstawowych części, takich jak strona tytułowa, spis treści, wstęp, rozdziały merytoryczne, zakończenie (wnioski), bibliografia oraz załączniki. Strona tytułowa zawiera kluczowe informacje, takie jak tytuł pracy, imię i nazwisko autora, numer albumu, nazwę uczelni, nazwisko promotora, a także rok i miejsce złożenia pracy. Każdy z rozdziałów merytorycznych powinien być logicznie powiązany i wprowadzać w coraz bardziej szczegółowe zagadnienia. Wstęp powinien jasno określać cel pracy, problem badawczy, postawione hipotezy oraz metody badawcze. Z kolei w zakończeniu autor powinien przedstawić podsumowanie wyników oraz wnioski wynikające z przeprowadzonych badań.

Formatowanie tekstu to kolejny kluczowy element, który wpływa na czytelność i estetykę pracy. Większość uczelni zaleca stosowanie standardowej czcionki, takiej jak Times New Roman o rozmiarze 12 punktów, z interlinią 1,5. Marginesy powinny wynosić zazwyczaj 2,5 cm z każdej strony, co zapewnia wystarczającą przestrzeń na ewentualne adnotacje. Tekst powinien być wyjustowany, co oznacza, że każda linia jest wyrównana zarówno do lewego, jak i prawego marginesu. Akapity należy wyróżniać poprzez wcięcie (najczęściej 1,25 cm) lub odstęp między akapitami. Strony powinny być numerowane, zaczynając od strony tytułowej, chociaż numeracja często jest wyświetlana dopiero od spisu treści.

Styl pisania w pracy naukowej powinien być formalny, jasny i precyzyjny. Należy unikać języka potocznego, skrótów myślowych oraz zbędnych ozdobników. Zdania powinny być zwięzłe i logicznie powiązane, co ułatwia czytelnikowi zrozumienie treści. Ważne jest również, aby tekst był obiektywny i oparty na dowodach, co oznacza, że autor powinien unikać wyrażania osobistych opinii, chyba że jest to odpowiednio uzasadnione naukowo.

Cytowanie źródeł jest nieodłącznym elementem pracy naukowej, który wymaga szczególnej uwagi. W zależności od przyjętego stylu cytowania, np. APA, MLA, Chicago, Harvard, czy IEEE, należy przestrzegać określonych zasad dotyczących sposobu zapisu cytatów i odniesień do literatury. Każde źródło, które zostało wykorzystane w pracy, musi być odpowiednio zacytowane zarówno w tekście, jak i umieszczone w bibliografii na końcu pracy. Cytowania mogą mieć formę przypisów dolnych lub końcowych, lub być włączone w tekst w systemie autor-data. Ważne jest, aby konsekwentnie stosować wybrany styl cytowania w całej pracy i dokładnie sprawdzać, czy wszystkie odniesienia są zgodne z wytycznymi.

Bibliografia powinna być sporządzona zgodnie z przyjętym stylem cytowania i zawierać pełne informacje o każdym cytowanym źródle. Typowe elementy bibliografii to nazwisko autora, rok publikacji, tytuł dzieła, nazwa wydawnictwa, miejsce wydania oraz, w przypadku artykułów, numery stron. W przypadku źródeł internetowych konieczne jest również podanie pełnego adresu URL oraz daty dostępu. Bibliografia powinna być uporządkowana alfabetycznie według nazwisk autorów i może być podzielona na kategorie, takie jak książki, artykuły, źródła internetowe itp.

Poprawność językowa i merytoryczna jest absolutnie kluczowa dla jakości pracy dyplomowej. Tekst powinien być wolny od błędów ortograficznych, gramatycznych i interpunkcyjnych. Ważne jest również, aby unikać powtórzeń, dbać o spójność terminologiczną oraz logiczną strukturę argumentacji. Każda informacja przedstawiona w pracy powinna być oparta na rzetelnych źródłach i odpowiednio udokumentowana. Redakcja tekstu wymaga również uwagi na poprawność stylistyczną, unikanie zbędnych powtórzeń oraz dbałość o klarowność i zrozumiałość przekazu.

Grafiki, tabele i wykresy w pracy dyplomowej muszą być odpowiednio sformatowane i opatrzone tytułami oraz numerami. Każdy element graficzny powinien być jasno opisany i odwołany w tekście. Grafiki i tabele należy umieszczać w miejscach, które są logicznie powiązane z omawianymi treściami, co ułatwia czytelnikowi zrozumienie danych i wyników przedstawionych w pracy. W spisie treści powinny znaleźć się również spisy tabel, wykresów i rysunków, jeśli jest ich w pracy więcej niż kilka.

Przypisy są często używane do dodawania komentarzy, dodatkowych informacji lub wyjaśnień, które nie mieszczą się w głównym tekście pracy. Przypisy mogą być umieszczane na dole strony (przypisy dolne) lub na końcu rozdziału (przypisy końcowe). Każdy przypis powinien być oznaczony odpowiednim numerem, który odnosi się do odpowiedniego fragmentu tekstu.

Załączniki to dodatkowe materiały, takie jak ankiety, wyniki badań, dokumenty czy obszerniejsze tabele, które są zbyt szczegółowe, aby umieszczać je w głównej części pracy. Załączniki powinny być oznaczone numerami i tytułami oraz odwoływane w odpowiednich miejscach tekstu. Załączniki są umieszczane na końcu pracy, po bibliografii, i nie wliczają się do jej głównej objętości.

Podsumowując, wymagania redakcyjne przy pisaniu pracy dyplomowej lub naukowej obejmują wiele aspektów, od struktury i formatowania tekstu, przez styl pisania, cytowanie źródeł, aż po poprawność językową i merytoryczną. Przestrzeganie tych zasad jest niezbędne, aby praca była zgodna z akademickimi standardami, czytelna, przejrzysta i profesjonalnie przygotowana. Ostatecznym celem jest stworzenie pracy, która jest nie tylko wartościowa pod względem naukowym, ale także estetyczna i łatwa do zrozumienia dla odbiorcy.

Edytor tekstu do pisania pracy

Wybór odpowiedniego edytora tekstu do pisania pracy dyplomowej lub naukowej jest kluczowy dla efektywnej pracy nad tekstem. Edytor tekstu powinien zapewniać nie tylko podstawowe funkcje, takie jak edytowanie i formatowanie tekstu, ale także narzędzia wspierające organizację pracy, zarządzanie bibliografią, sprawdzanie poprawności językowej oraz integrację z różnymi systemami cytowania. Oto kilka popularnych edytorów tekstu, które są szczególnie przydatne przy pisaniu prac naukowych:

1. Microsoft Word

Microsoft Word to jeden z najpopularniejszych edytorów tekstu, szeroko stosowany zarówno w środowisku akademickim, jak i w biznesie. Word oferuje zaawansowane funkcje formatowania tekstu, w tym obsługę stylów, które ułatwiają spójne formatowanie dokumentu. Word umożliwia tworzenie spisów treści, tabel i wykresów, a także zarządzanie przypisami i odsyłaczami. Dodatkowo, Microsoft Word integruje się z narzędziami do zarządzania bibliografią, takimi jak EndNote, Mendeley czy Zotero, co ułatwia wstawianie i formatowanie cytatów oraz tworzenie bibliografii zgodnie z wybranym stylem cytowania (np. APA, MLA, Chicago). Word oferuje także funkcję sprawdzania poprawności gramatycznej i ortograficznej, co jest przydatne przy redagowaniu tekstu.

2. Google Docs

Google Docs to darmowy edytor tekstu działający w chmurze, który pozwala na łatwą współpracę z innymi użytkownikami w czasie rzeczywistym. Jest to idealne rozwiązanie dla zespołowych projektów naukowych lub sytuacji, gdy potrzebna jest szybka wymiana informacji z promotorem. Google Docs oferuje podstawowe funkcje edycji i formatowania tekstu, a także możliwość tworzenia spisów treści, przypisów, tabel i wykresów. Google Docs integruje się również z narzędziami do zarządzania bibliografią, takimi jak Zotero czy Paperpile. Ponadto, dokumenty są automatycznie zapisywane w chmurze, co minimalizuje ryzyko utraty danych.

3. LaTeX

LaTeX to zaawansowany system do składu tekstu, szczególnie popularny w środowiskach akademickich, zwłaszcza w naukach ścisłych, technicznych i matematycznych. LaTeX jest idealny do tworzenia dokumentów o złożonej strukturze, takich jak prace dyplomowe, zawierające skomplikowane formuły matematyczne, tabele, wykresy i bibliografię. LaTeX wymaga pewnej znajomości składni i komend, co może być początkowo wyzwaniem, ale oferuje dużą elastyczność i precyzję w formatowaniu. LaTeX automatycznie numeruje rozdziały, podrozdziały, tabele, wykresy i przypisy, a także generuje spisy treści, ilustracji i tabel. Zarządzanie bibliografią w LaTeX odbywa się za pomocą narzędzi takich jak BibTeX, które umożliwiają łatwe cytowanie i tworzenie bibliografii zgodnie z wybranym stylem.

4. Scrivener

Scrivener to edytor tekstu zaprojektowany z myślą o dłuższych projektach pisarskich, takich jak prace dyplomowe, książki czy scenariusze. Scrivener oferuje narzędzia do organizowania tekstu w sekcje i podsekcje, co ułatwia pracę nad strukturą dokumentu. Umożliwia tworzenie notatek, szkiców i badań bezpośrednio w programie, co jest przydatne przy pracy nad złożonymi tekstami. Scrivener pozwala na eksport gotowego dokumentu do różnych formatów, takich jak Word, PDF czy LaTeX, co ułatwia dalsze edytowanie lub publikację pracy. Program ten jest szczególnie ceniony przez pisarzy i badaczy za jego elastyczność i możliwości organizacyjne.

5. Overleaf

Overleaf to internetowy edytor LaTeX, który działa w chmurze. Jest to idealne rozwiązanie dla osób, które chcą korzystać z LaTeX, ale preferują pracę w przeglądarce internetowej, bez konieczności instalowania oprogramowania. Overleaf oferuje wiele szablonów prac dyplomowych, artykułów naukowych i innych dokumentów, które można dostosować do swoich potrzeb. Umożliwia współpracę z innymi użytkownikami w czasie rzeczywistym, co jest przydatne przy wspólnych projektach badawczych. Overleaf automatycznie kompiluje kod LaTeX, dzięki czemu użytkownik od razu widzi wyniki swojej pracy w postaci sformatowanego dokumentu.

6. LibreOffice Writer

LibreOffice Writer to darmowy edytor tekstu, będący częścią pakietu LibreOffice. Jest to alternatywa dla Microsoft Word, oferująca podobne funkcje w zakresie edycji i formatowania tekstu. LibreOffice Writer obsługuje różne formaty plików, w tym formaty Microsoft Word, co ułatwia współpracę z innymi użytkownikami. Program oferuje narzędzia do zarządzania przypisami, tworzenia spisów treści, tabel i wykresów, a także integruje się z narzędziami do zarządzania bibliografią, takimi jak Zotero. LibreOffice Writer jest idealny dla osób poszukujących darmowego i wszechstronnego edytora tekstu.

Wybór odpowiedniego edytora tekstu do pisania pracy dyplomowej lub naukowej zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji autora, a także od specyfiki samej pracy. Microsoft Word i Google Docs są popularne ze względu na łatwość obsługi i szerokie możliwości integracji z narzędziami do zarządzania bibliografią. LaTeX, zwłaszcza w połączeniu z Overleaf, jest idealny dla osób pracujących nad tekstami zawierającymi skomplikowane formuły matematyczne lub wymagających precyzyjnego formatowania. Scrivener oferuje zaawansowane narzędzia do organizacji dłuższych projektów, a LibreOffice Writer jest darmową alternatywą dla Worda. Niezależnie od wyboru edytora, kluczowe jest, aby narzędzie wspierało efektywne zarządzanie tekstem, umożliwiało łatwe formatowanie i zapewniało zgodność z wymaganiami uczelni lub instytucji naukowej.

Edytor tekstu

Edytorem tekstu pracy magisterskiej jest Microsoft Word.

Układ strony

Ustawienia strony: Wszystkie marginesy po 2,5 cm,
Wyrównanie: do obu marginesów (tekst „wyrównany do lewej” lub „wyjustowany”),
Odstępy: 1,5 linii lub 2 linie (do uznania Promotora),
Wiersz po tytule lub podtytule zaczyna się bez wcięcia,
Dalsze akapity wcięte na 0,5 cm.2

Czcionka

Czcionka w całej pracy: Times New Roman lub Courrier [Courrier New]
Czcionka tekstu podstawowego: 12 pkt,
Czcionka tytułów rozdziałów: 14 pkt, pogrubiona,
Czcionka tytułów podrozdziałów: 12 pkt, pogrubiona,
Czcionka tytułów punktów: 12 pkt, pogrubiona lub podkreślona,
Czcionka przypisów u dołu strony: 10 pkt.

Zasady stosowania skrótów przy pisaniu pracy

Skróty ogólnie przyjęte i nie budzące wątpliwości (omówione niżej) mogą być stosowane w każdym tekście.

1) Skróty nie przyjęte ogólnie lub mogące budzić wątpliwości oraz skróty specjalne, wprowadzone do danego tekstu przez autora, stosuje się jedynie po ich wyjaśnieniu w wykazie skrótów; w szczególnych przypadkach można skrót objaśnić w tekście, podając go gdy występuje po raz pierwszy w nawiasach, bezpośrednio po zastosowaniu danego wyrażenia w pełnym brzmieniu.

1)  Stosowanie skrótów w danym tekście powinno być konsekwentne, tzn. w podobnych przypadkach można albo wszędzie wprowadzać skróty, albo nie wprowadzać ich nigdzie. Nie należy na przykład pisać raz „w 1991 r.", a drugi raz „w 1991 roku"; albo raz „itp.", a drugi raz „i tym podobne".

2)   Zdanie nie powinno zaczynać się skrótem. Skrót rozpoczynający zdanie należy albo przesunąć, zmieniając szyk wyrazów, albo rozwinąć, nawet jeśli w obrębie danego tekstu jest on wszędzie stosowany („Np. początek zdania" zmienia się na: „Na przykład początek zdania").

3)     Dwóch skrótów obok siebie nie należy umieszczać.

4)  Przyjętymi skrótami zwrotów są: por. (porównaj), pt. (pod tytułem), tzn. (to znaczy), tzw. (tak zwany), np. (na przykład), tj. (to jest), jw. (jak wyżej), jn. (jak niżej), itd. (i tak dalej), itp. (i tym podobne), i in. (i inne), i nast. (i następne), m.in. (między innymi), ok. (około), zob. (zobacz), bm. (bieżącego miesiąca), br. (bieżącego roku), ub. m. (ubiegłego miesiąca), ub. r. (ubiegłego roku).

5)  Poza powyższymi skrótami w przypisach i w wyrażeniach ujętych w nawiasy można stosować skróty: wg (według), lecz nie w/g, tłum. (tłumaczenie), przyp. (przypis), przyp. red. pol. (przypis redakcji polskiej), przyp. aut. (przypis autora), przyp. tłum. (przypis tłumacza).

6)  Do skrótów przyjętych w opisach bibliograficznych należą: nlb (nieliczbowane), b.m. i r. (bez miejsca i roku), loc. cit (loco citato), op.cit. (operę citato).

7)  Nie stosuje się natomiast skrótów wyrażeń: p. (patrz), ob. (obacz), pn. (pod nazwą), tp. (tym podobne), a mian, (a mianowicie), cz. (czyli), 1. (lub), ww. ani w/w (wyżej wymieniony), ca (circa), b.(bardzo).

8)          Skrótami stosowanymi przy nazwiskach są np: ob. (obywatel), prof. (profesor), dr (doktor) mgr (magister), inż. -(inżynier), insp. (inspektor), dyr. (dyrektor), red. (redaktor), gen. (generał), płk (pułkownik), mjr (major), por. (porucznik), ppor. (podporucznik). Kropkę po tych skrótach umieszcza się tylko w razie odrzucenia końca skracanego wyrazu (np. prof.), natomiast nie daje się jej, gdy końcowa litera zostaje (np. dr).

9)       Skrótów wymienionych w p.10 nie należy podwajać, np. ob. ob. (obywatele), prof. prof. (profesorowie); należy też unikać ich odmiany, np. stosowania form dra (doktora), z drem (z doktorem).

10)             Przy liczbach oznaczonych cytrami arabskimi lub rzymskimi dopuszczalne są skróty: nr (numer), t. (tom), cz. (część), z. (zeszyt), rozdz. (rozdział), ust. (ustęp), p. (punkt), s. (stronica), fig. (figura), ryc. (rycina), rys. (rysunek), tabl. (tablica), tab. (tabela), w. (wiek), r. (rok), n.e. (naszej ery), p.n.e. (przed naszą erą).

11)   W wyrażeniach, w których użyte są skróty wymienione w p. 12, należy liczby umieszczać po skrócie (np.: rys. 5, a nie 5 rys.). Wyjątek stanowi oznaczenie roku lub wieku, które może poprzedzać liczbę lub występować po niej.

12)   Jednostki miar i wag występujące po liczbach oznacza się skrótami: mm (milimetr), cm (centymetr), dcm (decymetr), m (metr), km (kilometr), ha (hektar), a (ar), I (litr), kg (kilogram), dag (dekagram), g (gram) itd.

13)   Jednostki miar powierzchni i objętości oznaczamy przez stosowanie indeksu górnego, a nie za pomocą skrótów: kw. (kwadratowy) lub sześć, (sześcienny). Pisze się zatem: 1 km² , a nie 1 km kw.; 2 m³ , a nie: 2 m sześć. itd.

14)   Nazwy jednostek pieniężnych można skracać: zł (złoty), gr (grosz), rub. (rubel), dol. (dolar), f. st. (funt szterling), fr. (frank), mk. (marka) itd.

15)   Przyjętymi skrótami liczebników rozwiniętych słownie są: tys. (tysiąc), mln (milion), mld (miliard).

16)   Skróty wymienione w p. 14 - 17 można stosować jedynie po liczbach napisanych cyframi. Przy słownym podawaniu liczebników skróty te należy rozwijać (np. dwa miliony, trzy grosze, pięć metrów kwadratowych).

17)   Skrótami oznaczeń geograficznych są: pd (południowy, południe), pn. (północny, północ), wsch. (wschodni, wschód), zach. (zachodni, zach.).

18)   Nazwy ogólnie znanych instytucji można podawać, stosując skróty literowe, jak np. PKO (Powszechna Kasa Oszczędności), PWE (Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne). W skrótach literowych nazw instytucji nie umieszcza się kropek.

19)   Znak % może być użyty tylko po liczbie napisanej cyframi, znak par. tylko przed liczbą napisaną cyframi. Można podwajać znak par. przy cytowaniu kilku paragrafów (np. §§ 5-7, §§ 1, 3, 6).

20)   Nie należy tworzyć skrótów przez podawanie pierwszych i ostatnich liter skracanych wyrazów, jak np. s-ka (spółka) f-ma (firma), sp-nia (spółdzielnia), z-ca (zastępca), ani skrótów takich jak: v-prezes (wiceprezes), v-dyrektor (wicedyrektor) itp.

21)   W obcojęzycznych pracach oraz w obcojęzycznych cytatach i streszczeniach należy stosować skróty (i sposób interpunkcji) właściwe dla danego języka.

Zasady opisu bibliograficznego: dotyczy prac pisanych w ramach pozostałych kierunków studiów

1. wydawnictwa zwarte:

a.      inicjał imienia i nazwisko autora lub inicjały imion i nazwiska autorów, oddzielone od siebie przecinkami. W przypadku ponad trzech autorów należy ograniczyć się do podania pierwszych trzech, zastępując nazwiska pozostałych formułą „i in.”;

b.     UWAGA: W tekście przypisu najpierw podajemy inicjał imienia, a potem nazwisko (J. Kowalski); natomiast w bibliografii (ze względu na układ alfabetyczny) najpierw podajemy nazwisko, a potem inicjał (Kowalski J.);

c.      tytuł dzieła i, jeżeli występuje, podtytuł (oddzielony od tytułu kropką) - z zastosowaniem pochyłej odmiany pisma (kursywy);

d.     inicjał imienia i nazwisko redaktora naukowego, poprzedzone skrótem (oprac.) lub (red.) (w przypadku dzieła zbiorowego);

e.      UWAGA: W tym przypadku zawsze najpierw podajemy inicjał imienia, a potem na­zwisko redaktora - niezależnie od tego czy sporządzamy przypis, czy bibliografię.

f.      części wydawnicze podane cyframi arabskimi, np. t. 2, cz. 4;

g.      adres wydawniczy (miejsce i rok wydania), a w razie jego braku - następujące skróty w nawiasach kwadratowych: [b.r.w.] (brak roku wydania), [b.m.w.] (brak miejsca), [b.m.r.w.] (brak miejsca i roku);

h.     w przypisie do cytatu z pozycji podajemy numer strony; w przypadku odwoływania się do danej pozycji, ale nie cytowania jej, opis poprzedzamy skrótami: zob., por.

Przykłady:

-        jako przypis:

J. Wolff, Wybrańcy sztuki. Szkice, Warszawa 1982, s. 40.

Zob. J. Wolff, Wybrańcy sztuki. Szkice, Warszawa 1982, s. 40.

Por. D. Buttler, H. Kurkowska, H. Satkiewicz, Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności leksykalnej, Warszawa 1982, s. 123 i n.

S. Brodzka, H. Zaworska, S. Żółkiewski (red.), Literatura polska 1918-1975, t. 1: 1918-1932, [b.m.r.w.], s. 300-315.

-        jako bibliografia:

Wolff J., Wybrańcy sztuki. Szkice, Warszawa 1982.

2.     artykuły w wydawnictwach zwartych:

a.      inicjał imienia i nazwisko autora lub inicjały imion i nazwiska autorów, oddzielone od siebie przecinkami;

b.     tytuł publikacji - z zastosowaniem kursywy (zakończony przecinkiem);

c.      formuła [w:];

d.     tytuł wydawnictwa zwartego - z zastosowaniem kursywy;

e.      inicjał imienia i nazwisko redaktora naukowego, poprzedzone skrótem (oprac.) lub (red.);

f.      części wydawnicze podane cyframi arabskimi, np. t. 2, cz. 4;

g.      adres wydawniczy (miejsce i rok wydania); a w razie jego braku następujące skróty w nawiasach kwadratowych: [b.r.w.] (brak roku wydania), [b.m.w.] (brak miejsca), [b.m.r.w.] (brak miejsca i roku);

h.     w przypisie do cytatu z pozycji podajemy numer strony; w przypadku odwoływania się do danej pozycji, ale nie cytowaniu jej, opis poprzedzamy skrótami: zob., por.

Uczelniany Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej

Proces: projektowanie, organizacja i realizacja procesu dydaktycznego Moduł: organizacja i realizacja procesu dydaktycznego

Przykłady:

-        jako przypis:

J. Warońska, Zbigniew Herbert a kultura masowa, [w:] Kicz, tandeta, jarmarczność w kulturze masowej XX w., (red.) L. Rożek, Częstochowa 2000, s. 50.

UWAGA: Jeżeli odwołujemy się do rozdziału w pracy jednego autora, stosujemy następującą formę zapisu:

R. Szwed, Prezesi Związku Miast Polskich, [w:] tegoż, Samorządowa Rzeczpospolita 1918-1939. Wybór rozpraw i artykułów, Częstochowa 2000, s. 140.

-        jako bibliografia:

Warońska J., Zbigniew Herbert a kultura masowa, [w:] Kicz, tandeta, jarmarczność w kulturze masowejXXw., (red.) L. Rożek, Częstochowa 2000.

3.   artykuły w wydawnictwach ciągłych (prace zamieszczona w czasopiśmie):

a.      inicjał imienia i nazwisko autora;

b.      tytuł artykułu - z zastosowaniem kursywy;

c.      tytuł czasopisma ujęty w cudzysłów;

d.      rok wydania;

e.      kolejna liczba tomu, numeru lub zeszytu w obrębie rocznika.

Przykłady:

-         jako przypis:

M. Grabałowska, Jak integruję dzieci poprzez taniec?, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2006, nr 1, s. 10.

-         jako bibliografia:

Grabałowska M., Jak integruję dzieci poprzez taniec?, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce” 2006, nr 1.

4.  prace zamieszczonych w rocznikach:

a.      inicjał imienia i nazwisko autora;

b.      tytuł artykułu - z zastosowaniem kursywy;

c.      tytuł rocznika ujęty w cudzysłów;

d.      kolejną liczbę tomu, numeru lub zeszytu w obrębie rocznika (numeracja rzymska);

e.      inicjał i nazwisko redaktora, poprzedzone skrótem (red.);

f.       miej sce i rok wydania.

Przykłady:

-        jako przypis:

T. Rygalik-Weżgowiec, Dorożki w Częstochowie, „Ziemia Częstochowska”, t. XXX, (red.) M. Anto­niewicz, Częstochowa 2003, s. 50.

U. Nowacka, Analiza postaw studentów, „Prace Naukowe AJD w Częstochowie. Seria: Edukacja Techniczna”, z. I, (red.) A. Gil, Częstochowa 2003, s. 28.

-         jako bibliografia:

Nowacka U., Analiza postaw studentów, „Prace Naukowe AJD w Częstochowie. Seria: Edukacja Techniczna”, z. I, (red.) A. Gil, Częstochowa 2003.

5.     materiały niepublikowane:

a.      archiwalia:

-        nazwa dokumentu;

-        twórca;

-        miejsce i data powstania;

-        nazwa miejsca przechowywania (archiwum);

-        sygnatura akt.

Przykład:

Sprawozdanie roczne Muzeum Częstochowskiego, Częstochowa 1.12.2007 r., Archiwum Państwowe w Częstochowie, sygn. 15/07

b.      maszynopisy/rękopisy:

-        inicjał imienia, nazwisko autora,

-        informacja o technice wykonania (maszynopis/rękopis)

-        charakter pracy (np. praca magisterska),

-        w przypadku pracy magisterskiej i doktorskiej podać inicjał imienia i nazwisko promotora,

-        nazwa instytucji, w której pracę wykonano lub gdzie się znajduje,

-        miejsce i rok napisania.

Przykład:

A. Stawicka, „Dzieje legendy Józefa Sułkowskiego 1798-1984” (maszynopis pracy magisterskiej pisanej pod kierunkiem J. Ziółka), Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin 1990.

c.      wywiady:

-        imię i nazwisko osoby, z którą przeprowadzono wywiad,

-        miejsce i datę realizacji.

Przykład:

Wywiad z Adamem Kowalskim, Kraków, 15.5.2008 r.

d.      korespondencja:

-        imię i nazwisko autora-nadawcy,

-        imię i nazwisko odbiorcy,

-        miejsce i data napisania listu.

Przykład:

List Adama Kowalskiego do Jana Kowalskiego, Kraków 15.5.2008 r.

e.      strona www:

-        adres strony, w przypisie poprzedzony sformułowaniem „źródło:”

-        data dostępu.

Przykład przypisu:

⁵Źródło: Szkolenia w fabryce Della w Irlandii, dell.2dell.pl/2007/08/28/szkole-nia w fab­ryce della w irlandii z dnia 5.11.2007 r.

- jako bibliografia:

6.    akty prawne:

Powołując się w pracy na akty normatywne zaleca się hierarchizowanie aktów prawnych. Najwyższe miejsce w hierarchii aktów normatywnych zajmuje Konstytucja RP, po niej ustawa, niżej akty wyko­nawcze, do których zalicza się rozporządzenia i zarządzenia oraz akty normatywne wydawane przez organy samorządu terytorialnego, a także wojewodów. W zapisie bibliograficznym akty prawne po­rządkujemy alfabetycznie oraz rosnąco według dat ich powstawania.

Przykłady:

Ustawa z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450 z późn. zm.); Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U z 2008 r. Nr 25, poz. 150, tekst jednolity z późn. zm.).

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 lipca 2005 r. w sprawie wystawiania oraz przesyłania faktur w formie elektronicznej, a także przechowywania oraz udostępniania organowi podatkowemu lub organowi kontroli skarbowej tych faktur (Dz. U. Nr 133, poz. 1119);

Zarządzenie Nr 64/70/P Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 września 1970 r. w sprawie organizacji ośrodków przystosowania społecznego (niepublikowane).

7.    dokumenty elektroniczne:

W przypadku powoływania się na dokumenty elektroniczne zaleca się: dla dokumentu elektroniczne­go zamieszczonego na dysku optycznym zamieszczenie informacji o nośniku.

Przykład:

Marszałek N., Motywacja bez granic [CD-ROM], Helion, Gliwice 2007.

8.    dokumenty normalizacyjne:

Powołując się w pracy na dokumenty normalizacyjne zaleca się podanie numeru normy w raz z sym­bolem, po dwukropku roku wydania, następnie nazwy normy.

Przykład:

PN-ISO/IEC 11770-3:2000. Technika informatyczna: Techniki zabezpieczeń. Zarządzanie kluczami - Mechanizmy z zastosowaniem technik asymetrycznych.

PN-ISO/IEC 11770-1:1998. Technika informatyczna: techniki zabezpieczeń: zarządzanie kluczami: struktura.

9.    dokument patentowy

Powołując się w pracy na dokument patentowy należy podać autora czyli właściciela patentu, tytuł patentu, odpowiedzialność drugiego stopnia np. nazwa instytutu, kraj lub urząd udzielający, rodzaj dokumentu patentowego np. opis patentowy, numer, data wydania dokumentu patentowego.

Przykład:

Reda, Janusz, Sposób zasilania plazmotronu łukowego do cięcia pod wodą i plazmotron łukowy do cięcia pod wodą, Instytut Energii Atomowej, Otwock-Świerk, Polska, Opis patentowy,152 261, Opubl. 31.05.1991.

Uczelniany Wewnętrzny System Zapewnienia Jakości Kształcenia w Wyższej Szkole Biznesu w Dąbrowie Górniczej

Proces: projektowanie, organizacja i realizacja procesu dydaktycznego Moduł: organizacja i realizacja procesu dydaktycznego

10.     Skracanie przypisów:

a.          przy skracaniu przypisów należy stosować konsekwentnie w obrębie jednej pracy zapis polski bądź łaciński: tamże - ibidem; tenże - idem; dz. cyt. - op. cit.

b.         pełny opis bibliograficzny podajemy tylko za pierwszym razem. Przy każdym następnym odwołaniu do tej samej pracy wystarcza podanie samego tytułu. Jeśli tytuł jest długi, stosujemy wielokropek zakończony przecinkiem.

Przykłady:

⁵ A. Artaud, Teatr i jego sobowtór..., s. 79.

UWAGA: Jeśli w obrębie danej pracy powołujemy się tylko na jedną pozycję danego autora, zamiast podawania tytułu można zastosować skrót „dz. cyt.” (lub jego łaciński odpowiednik - „op. cit.”)

⁵ A. Artaud, dz. cyt., s. 79.

-     przy powoływaniu się kilkakrotnie pod rząd na tę samą pozycję, stosujemy formułę „tamże” (lub łaciński odpowiednik - ibidem lub ibid.).

-      przy powoływaniu się kilkakrotnie pod rząd na pozycje jednego autora, stosujemy formułę: tenże/taż” (lub łacińskie odpowiedniki - idem/eadem lub id./ead.).

Przykłady:

¹     E. Polanowski, Maria Dąbrowska w Russowie i o Russowie, Kalisz 1976, s. 7.

²      Tenże, Maria Dąbrowska. W krainie dzieciństwa i młodości, Poznań 1989, s. 10.

³      Tamże, s. 12.

⁷ E. Polanowski, Maria Dąbrowska w Russowie., s. 10.

¹⁰ E. Polanowski, Maria Dąbrowska. W krainie dzieciństwa..., s. 45.